Mostarska sevdalinka - 2.dio

            *NAPOMENA: Tekst koji slijedi napisao je Ismet Ćumurija, a objavljen je u mostarskoj informativnoj reviji MM, u broju 8, iz januara 1997. godine.

            Moj Mostaru, ko ti (s)lomi grane?...

            S novim mostarskim generacijama u ratnim danima 1992.-1995. došli su i novi stvaraoci koji ne daju da se naša baština zatre, tekstopisci, stvaraoci muzičkih djela u duhu narodnog melosa sa ovih područja, a sve na tradicijama bliskim izvornosti. Dakle, mostarska sevdalinka još živi.

            Nabrojat ću nekoliko veoma uspješnih tekstopisaca, savremenika: Salih Trbonja-Sevdi, Tahir Delić-Tašo, Muhamed Elezović, Muhamed Ramić, Edin Pandur, Elmedin Balalić, Mustafa Šantić i drugi.

            Većina njihovih tekstova odišu aktuelnim ratnim zbivanjima, bilo da govore o gradu ili njegovim braniocima. Naročito bih istakao Tahira Delića-Tašu koji je u ratnim danima napisao najveći broj rodoljubnih pjesama u stilu dobre stare sevdalinke, a koje su onda postajale pravi hitovi. On je ove (1996.) godine izdao knjigu tekstova pod nazivom “Pjesme istine”, a u kojoj su se našle i sve te ukomponovane pjesme. Među njima i ona za koju je sjajnu muziku napisao Predrag Čorić-Maga, a koju je još sjajnije otpjevao veteran Fadil Karić. Ovdje posebno treba istaći činjenicu da pjesma govori o “Herojima Starog mosta”, među kojima autor posebno spominje poginulog pjevačevog sina jedinca, takođe - Fadila.

          Nad Mostarom crn je oblak bio

            u crno je našu raju svio

            otrgnuo srce iz njedara

            Fadila nam najboljeg drugara.

            Za ljiljane za jarana

            i behara tvog Mostara

            život dao hrabro pao

            Starom mostu mladost dao.

            Zaplakala sva mostarska raja

            zaplakala tužna zapjevala

            ti si dika babinome rodu

            svoj si život dao za slobodu.

            Heroji su: Fadil, Hika, Zoka,

            Šera, Dželal, Dervo i Breka

            sve dok teče ta Neretva plava

            neka vam je borci vječna slava.

            Teški su to bili dani za mostarske stvaraoce. Uz svakodnevne ratne strahote, granatiranja, najčešće bez vode, struje, u opštoj nestašici hrane, pjesma je, ipak, bila ta koja im je ulijevala snagu i poticala na novo stvaralaštvo. A posebno stara sevdalinka na čijim je korijenima nastajala nova pjesma, ali sa prepoznatljivim karakteristikama svog uzora. Najbolja ilustracija prethodno rečenog je tekst Muhameda Ramića u “Staroj pjesmi” koju je komponovao Mustafa Šantić, a snimio Elmedin Balalić-Titi. Istu pjesmu kasnije je na festivalu u Lukavcu pjevao Ibrica Puce.

          Što se opet ovih dana

            Radobolja muti,

            Kad mi moje drage nema

            Da se na me ljuti.

            Što mi vjetar sa Neretve

            Tako tužno cvili,

            Kao nekad kad smo na njoj

            Zaljubljeni bili.

            Što li nam to u baščama

            Zamiriše cvijeće,

            Kad u njima nema nikog

            Da s’ ibrikom šeće.

            Što šadrvan i đerizi

            Tanano žubore,

            Kad oko njih nema mladih

            Da se tiho zbore.

            Od sevdaha i od sreće

            Osta samo pjesma stara,

            Hej, čudna jada

            Od Mostara grada.

            Kad spominjemo neka pjevačka imena, onda da odmah kažemo da je u ratnim danima, pa i prije, stasala jedna nova generacija pjevača koja stremi novim hitovima narodne muzike, ali usput i njeguje sevdalinku i ne dozvoljava da ista pane u zaborav. Tu svakako spadaju već spomenuti Elmedin Balalić i Ibrica Puce, kao i Mustafa Šantić, Suad Golić, Derviš Selimotić-Dunda, rah. Ibrahim Fejzić (poginuo od gelera granate), Asim Brkan, Salem Bubalo, Mijo Bošković, rah. Asim Dumpor (umro od srčanog udara čeznući za Mostarom u dalekoj Americi) i mnogi drugi.

            U ratnim danima su briljirale i dvije dame sevdalinke i novokomponovane narodne muzike Enisa Muran i Rasema Habul.

            Kao instrumentaliste, treba posebno istaknuti tamburaški ansambl “Behar” pod rukovodstvom Zlatka Rezagića koji je u toku 1992. i početkom 1993. godine ostavio snažan pečat na mostarskoj muzičkoj sceni. U najtežim ratnim danima u toku 1993., 1994. i 1995. godine posebno su se istakli: Mustafa Šantić (pjevač, klarinetista, harmonikaš i muzičar na harmoniju), Elmedin Balalić (harmonika) i Miro Pandur (gitara).

            Od mostarskih muzičkih stvaralaca na širem planu u toku rata posebno treba istaknuti dva veoma uspješna kompozitora i izvođača, a to su Spasoje Berak-Spaso, kompozitor, muzički producent na Radio televiziji BiH i njegova supruga Ljubica Berak. Iz njihove muzičke radionice nastala je pjesma “Hej Neretvo”, u ovom ratu jedna od najljepših i najbolje otpjevanih pjesama.

          Što si tužna, hej Neretvo,

            Mostove ti dušman porušio,

            Što si tužan moj voljeni grade

            Bićeš ljepši nego što si bio.

            Na braniku tvome grade

            Procvjetali zlatni ljiljani

            Od dušmana i zlotvora

            Mostarska te raja brani.

            Ti ne tuguj, hej Neretvo,

            Obalama behar opet cvjeta,

            Mostar neće podijeliti niko,

            Jer je biser cijeloga svijeta.

            Hvala tebi, hej Neretvo,

            Digni glavu, do mora prkosi,

            Mostar živi tamo gdje je bio

            Cijelom svijetu poruku odnesi.

            U ratnim danima je pri Ratnom radiju Mostar formiran Vokalno instrumentalni sastav “Bulbuli”. U početku su ga sačinjavali samo Ilijaz Delić (solista) i Elmedin Balalić (solista i instrumentalista), te Seno Trnovac (instrumentalista). Kasnije im se pridružuje i Mustafa Šantić, a takođe i Enisa Muran. Ovaj ansambl je u tim burnim ratnim danima odlazio na prve vatrene linije i svojim nastupima podizao moral borcima. Odlazili su i u bolnice ranjenicima da bi im uz pjesmu bar za trenutak nametali zaborav od strahota rata.

            Ansambl je u ratnim vremenima izveo oko 130 veoma uspješnih nastupa pred stanovništvom mjesnih zajednica, te u bolnicama i na borbenim linijama. U ratnim danima su snimili i izdali audio kasetu pod nazivom “Biseri sevdaha” na kojoj se nalazi 12 kompozicija u interpretacijama Ize Delića i Titija Balalića. Promocija kasete se obavila u prostorijama Narodnog pozorišta pred većim brojem posjetilaca.

            Ilijaz Delić je početkom 1996. godine održao solistički koncert u bašti Doma Armije uz poznate goste Edina Pandura, Fadila Karića, Enisu Muran, Nusretu Kobić te Ratomira Petkovića na harmonici, obilježavajući tako svoju četrdesetogodišnjicu veoma uspješnog rada na estradi.

            Pored kasete “Behara”, pod nazivom “Mostaru s ljubavlju” kasete su u ratu snimili i Fadil Karić samo šest mjeseci nakon pogibije sina jedinca, i Mirsad Pandur-Babino.

            Na prvom posljeratnom festivalu muzike u duhu narodnog stvaralaštva, “Ilidža 96”, značajan uspjeh postigla je mostarska ekipa koju su predstavljali kompozitor Mustafa Šantić, tekstopisac Tašo Delić - čak sa tri teksta, i vokalni interpretator Ibrica Puce.

            Pjesma “Majko” (Šantić, Delić) u izvedbi Hasibe Agić osvojila je Prvu nagradu publike, Drugu nagradu stručnog žirija i posebnu nagradu za cjelokupni festivalski dojam.

            Na kraju još nešto. Sevdalinki se u periodu između dva svjetska rata nije poklanjala neka naročita pažnja, naročito u stručnim publikacijama i udžbenicima. To je bilo svjesno zapostavljanje kulturno muzičkog blaga jednog naroda. Ne možemo se oteti utisku da smo dobrim dijelom i sami krivi za to.

            U ratnim danima 1992. do 1996. godine za Mostar se bila bitka kao i za druga mjesta Bosne i Hercegovine. Uništavanjem naših kulturnih vrijednosti, agresori su željeli da unište identitet jednog naroda. Ali, na sreću u tome nisu uspjeli. Jedno od sredstava kojim je postignuta ta pobjeda, ili, može se i tako reći, jedan od dokaza te pobjede je i - sevdalinka.

            To potvrđuje da će Mostar i dalje ostati grad pravih Mostaraca i sevdalinke. Ili: dok je Mostara i Mostaraca, biće i sevdalinke.